Het Pientere Pookje

Het Pientere Pookje. Het klinkt als een Suske en Wiske album, maar het is de liefdevolle bijnaam van de Variomatic. Deze uitvinding, een zogenaamde automatische transmissie, is een van de technische hoogtepunten uit de geschiedenis van auto- en vrachtwagenfabrikant DAF. DAF was de afkorting van Van Doorne’s Aanhangwagenfabriek en werd in 1923 opgericht door Hub van Doorne. Later kwam zijn broer Wim bij de zaak en werd ‘Aanhangwagenfabriek’ vervangen door het dan inmiddels correctere ‘Automobielfabriek’. DAF werd een van de trotse exponenten van de vaderlandse industrie – maker van stoere, robuuste vrachtwagen, maar ook van kleine, truttige autootjes. Truttig? Nou ja: laten we zeggen dat de personenauto’s van DAF een beetje een imagoprobleem hadden.

Want DAF-jes waren klein, langzaam, en makkelijk te besturen: dat was typisch iets voor oude van dagen. Dat had zeker ook met het Pientere Pookje te maken. Want een automobilist die koos voor een automatische versnelling: die deed dat vast omdat ie eigenlijk helemaal niet kon autorijden. Als ik in mijn eigen verleden graaf kan ik slechts één iemand bedenken die in een DAF-je reed. En inderdaad: dat was een oud vrouwtje. Grappig bijeffect van de Variomatic is overigens dat de auto even snel achteruit kan rijden als vooruit. Dat zorgde in de jaren zeventig voor spectaculaire televisie bij de massale achteruitrijdraces van Ter Land, Ter Zee en in de Lucht – met hilarisch commentaar van Andre van Duin (‘Me gras! Me gras!’) als kers op de taart. Dat bij de massale botsingen en het gigantisch uit bocht vliegen nooit doden bij zijn gevallen, mag achteraf overigens een klein wonder heten.

Hoewel nieuwe personenauto’s van DAF inmiddels (helaas!) tot een ver grijs verleden behoren, is het imago van de automatisch transmissie overigens wel verandert in de loop der jaren. Want met een stok handmatig naar een andere versnelling gaan: is dat eigenlijk nog wel van deze eeuw? Nu rijdt in Nederland al ongeveer één op de vijf met een automaat. En zijn dat kleine, truttige autootjes? Nee: dat zijn vaak juist de duurdere, luxere auto’s. Toen werd een automaat pienter genoemd, tegenwoordig vooral comfortabel.

Marcel - redacteur